Schrijven was voor Alise en haar moeder de manier om elkaar alles te vertellen.

“Bij ons thuis kunnen we overal over praten. Toch is schrijven voor mij de fijnste uitlaatklep. Het is een manier om mijn gevoelens en gedachtes op een rijtje te zetten. Als iemand me vraagt hoe het met me gaat ben ik altijd open en eerlijk, maar het liefst zet ik mijn gevoel op papier.” Alise (14) vertelt over hoe ze terugkijkt op het overlijden van haar moeder: “Ik heb eigenlijk nooit beseft wat doodgaan betekent. Toen mijn moeder ziek was had ik het overlijden van mijn oma, opa en buurman meegemaakt. Dat staat dichtbij je maar is toch een groot verschil met het overlijden van een ouder. Ik realiseer me steeds beter dat mijn moeder nooit meer terugkomt. Ik begrijp eigenlijk nu pas hoe het voelt om iemand zo intens te missen. Ik zou willen dat ze erbij kon zijn als ik straks mijn examens ga maken en mijn diploma-uitreiking heb.”

Alise vertelt over de periode dat haar moeder voor het eerst ziek werd: “Mijn broertje was net geboren en tijdens het voeden voelde mijn moeder een knobbeltje in haar borst. Ze ging naar de huisarts en die gaf aan dat het waarschijnlijk een opgezette melkklier was. Het knobbeltje zou vanzelf verdwijnen. Het knobbeltje groeide en werd ook pijnlijk. Mijn ouders hebben toen aangedrongen op een onderzoek en daaruit bleek dat mijn moeder een tumor in haar borst had. Mijn moeder heeft toen meteen een chemokuur gekregen en is daarna geopereerd. Uiteindelijk werd ze ‘schoon’ verklaard. Ik weet nog goed dat we toen heel blij waren. In januari 2012 bleek de kanker terug te zijn gekomen. Toen ik het nieuws hoorde wist ik op een of andere manier dat het deze keer niet meer goed zou komen.

"Toen ik thuiskwam zag ik de dokter in onze woonkamer zitten. Mijn vader en moeder hadden tranen in hun ogen en ik voelde meteen dat het mis was. Mijn ouders vertelden dat de kanker was uitgezaaid en dat er geen behandeling meer mogelijk was. Ik heb het uitgeschreeuwd en wilde niet geloven dat het waar was.”

Het gezin van Alise beleefde voor de tweede keer een zware periode. Alise vertelt over de blog die haar moeder bijhield toen ze voor de tweede keer ziek werd: “Mijn moeder had een tandartsenpraktijk. Ze had een groot netwerk van vrienden, kennissen en patiënten om zich heen. Iedereen wilde weten hoe het met haar ging. We werden constant gebeld en als we buiten waren kwamen er altijd mensen naar ons toe om te vragen hoe het ging. Mijn moeder heeft toen besloten een blog bij te houden. Iedereen die wilde weten hoe mijn moeder zich voelde kreeg een link naar haar blog. We kregen minder telefoontjes en hadden hierdoor meer tijd voor elkaar. Mijn moeder schreef bijna elke dag.”

Schrijven was een uitlaatklep voor zowel Alise als voor haar moeder. Alise vertelt over de brieven die zij en haar moeder elkaar schreven: “Toen mijn moeder ziek was lag ze veel op bed. Naast het bed lag een kladblok met een pen. Ik begon dan met schrijven. Mijn moeder las mijn verhaal en schreef een nieuw verhaal terug. Voordat mama ziek werd deden we dat ook. Toen schreven we vooral fantasieverhalen naar elkaar. Toen mama ziek werd schreven we bijvoorbeeld over een meisje dat verdrietig was omdat haar moeder ging sterven. Het verhaal ging niet over mij maar indirect toch wel. Ik kon op deze manier opschrijven wat ik voelde en mijn moeder kon op haar manier terugschrijven en mij vertellen wat ze graag nog wilde zeggen tegen me. Ik kreeg ook een kistje van mijn moeder. Alles wat ik moeilijk vond om te zeggen of te vragen kon ik op een briefje schrijven en in het kistje doen. Als ik een briefje had geschreven zette ik het kistje op mijn nachtkastje voordat ik ging slapen. Als ik ’s ochtends wakker werd had mijn moeder een brief teruggeschreven en in het kistje gedaan.”

Alise bewaarde alle brieven en leest ze nog regelmatig terug. Haar moeder schreef ook afscheidsbrieven voor Alise. Brieven over hoe ze was als kind maar ook brieven die ze pas mag openen op speciale momenten, bijvoorbeeld op haar achttiende verjaardag, op haar trouwdag en op de dag dat ze zelf haar eerste kind krijgt. Alise vertelt over wat de tastbare herinneringen aan haar moeder voor haar betekenen: “Ik besef maar al te goed hoeveel geluk ik heb gehad dat ik uitgebreid afscheid heb kunnen nemen. De uitvaart van mijn moeder was in Domani. Het was heel druk en mensen stonden tot achterin de zaal. Er is ook uren aan beeldmateriaal gemaakt. Door mijn vader en door een cameraman in de periode van het overlijden tot en met de uitvaart. Mijn moeder lag thuis opgebaard en we konden gewoon bij haar zijn. Het is soms heel moeilijk om de beelden terug te zien maar ik ben blij dat ze er zijn. De brieven die mijn moeder schreef en de bewegende beelden maken het voor mij, mijn zus en mijn broertje makkelijker een beeld van haar te vormen en het verlies een plekje te geven.”

Een passage uit een van Monique’s brieven aan Alise: ‘Ik zie hoe bijzonder je bent. Je zult nog zoveel ontwikkelen dat ik niet meer ga zien omdat ik er dan niet meer ben. Maar ik kijk vanuit de hemel en de sterren naar je. Ik weet zeker dat ik je altijd zal kunnen zien. Ik ben op de een of andere manier altijd bij jou. Ik ben er in de liefde die je voelt voor de mensen om je heen, in de vriendschappen die je sluit. Ook al zie jij mij niet.’

Voor Alise en haar moeder waren de brieven die ze elkaar schreven iets dat hun band versterkte. Een ritueel dat symbool staat voor hun band als moeder en dochter. Wanneer iemand in je familie overlijdt zijn rituelen als deze belangrijk voor een persoonlijk en gedenkwaardig afscheid. Uitvaartverzorging Van der Laan helpt je graag om van jullie ritueel, jullie uitvaart te maken.